قلعه تاریخی تیس(معروف به قلعه پرتغالیها)
در ساحل شرقی خلیج چابهار، دهانه دره تنگی، بین زبانه های انتهایی دو کوه پیل بند و شهباز بند بر روی تپه سنگی مرتفعی قرار دارد که سراسر آن را خرده سنگهای شکسته کوهستان فرا گرفته است. تمامی پیرامون این تپه را گورهای تراشیده در سنگ شکل میدهند که سطح نازکی در روی آنها را خرده سنگ پوشانیده است.
در کنار این تپه، در دهانه ورودی مذکور دروازه روستای تیس امروزی قرار دارد. ساختمان روی تپه، تقریبا ویران شده، ولی هنوز اتاقهایی از آجر، سنگ و ملات گچ با طاق های ضربی در بخشهای شمالی و جنوبی بنا قابل مشاهده است. چاهی بر فراز تپه با عمق زیاد دیده میشود که افراد محلی آن را چاه تامین آب قلعه میدانند. اصطبل و سایر اتاقها براحتی قابل تشخیص اند؛ افراد مطلع محلی می گویند ورودی قلعه، اتاق یا ایوان سرپوشیده ای بوده که در کف آن یک ساعت آفتابی قرار داشته که با نور آفتاب از سوراخ سقف و جابجایی اشعه های خورشید ( حرکت ظاهری خورشید ) ساعت های مختلف طول روز مشخص می گردید ولی چیزی از آن باقی نمانده است.
خصوصیات معمارى:
این قلعه به ابعاد 54×26 متر ساخته شده است. عرض ساختمان بر پهنه دماغهاى که پانصد متر از آبخوردریا فاصله دارد در قسمت انتهایى دماغه واقع است. در قسمت شمال شرقى درب ورودى اصلى قرار دارد و داراى هشتى وسیعى است . هشتى با سقف بلند و داراى چهار گوشواره خلفى که در پشت دیوارهاى هشتى واقع شدهاند، هر کدام از آنها خود یک اطاقى است که با پىهاى قطور ساخته شدهاند. و داراى ایوانى است که دو پله یا حدود یک متر از سطح حیاط قلعه بلندتر است. در ضلع شمالى شرقى آثار اطاقهایى وجود دارند که اکنون خراب شدهاند و هر کدام داراى یک اطاق بزرگتر مشرف به ایوان و ایوان اختصاصى هستند. طرز ساخت بنا (اطاقها و ایوانها) شبیه به کاروانسراى شاهعباسى بیستون است که در زمان شاه سلیمان صفوى ساخته شده است.
در سه طرف حیاط حجرهها و اطاقهایى شبیه حجرهها و اطاقهاى ضلع شمالى وجود دارند. در سمت ساحل دریاى عمان آثار دو برج بزرگ در طرفین دیده مىشود. برج سمت راست که در جنوب قرار دارد بصورت یک اطاق با یک ایوان و یک شاهنشین است که بر روى هرمى مکعب مستطیل شکل پىسازى شده و یک برج یا منار برروى آن قرار گرفته و یک منار به ارتفاع 6/5 متر باقى مانده است.
مصالح بکار رفته در ساخت قلعه، آجر، سنگ و گچ مىباشند و آثار تزئینات از آجر و سنگ در اطراف گلدستهها باقى ماندهاند. این مناره براى دیدهبانى بکار مىرفته است و چون بر همه خلیج دهانه تیس دید کافى دارد و در ضمن از فاصله زیادى در دریا دیده مىشود. سبک ساخت و نوع مصالح بکار رفته مناره و گوشواره سبک سلجوقى مىباشد و تعمیرات بعدى که در اطاقها و ایوانها انجام شده بیشتر سبک صفوى و سبک دوران قاجاریه است در وسط و گوشههاى حیاط قلعه آثارى از آب انبارها دیده مىشود که از سنگ و ساروج و گچ ساخته شدهاند. در بیرون دیوار بلند قلعه آثار چاهى وجود دارد که در سنگ صخره کنده شده است. لبه چاه با استفاده از سنگ و ساروج محکم شده است. در قسمت سقف قلعه چوبهایى بکار رفته است که احتمالاً از نقاط دیگر به این محل آورده شدهاند. تزئینات دور منار و آجر چینى شبیه سبک تزئینات منارههاى دوره سلجوقى مىباشند اگرچه از بین رفتهاند ولى نقشهایى به رسمالخط عربى و خط کوفى از اثر برجستگیها و گودیها مشخص مىشود. اندازه اطاقها معمولاً 3×4 متر یا کمتر است که در دور یا چهار طرف یک پهنه وسیع واقع شده اند. ضمنا قدمت این بنا به دوران اسلامی باز می گردد.
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.